Nhiều cha mẹ thường cảm thấy lúng túng trước những câu hỏi về giới tính của trẻ nhưng không nên tránh chủ đề này. Chính cha mẹ là người có thể giúp trẻ phát triển những cảm xúc lành mạnh về giới tính.
Những câu hỏi ngây thơ của trẻ em về giới tính là một trong những trách nhiệm làm nhiều bố mẹ lo lắng nhất. Trong khi đó những cha mẹ tự tin thường cảm thấy khó khăn và lúng túng khi đề cập đến giới tính. Nhưng không thể tránh chủ đề này. Bằng việc trả lời các câu hỏi của trẻ em khi chúng đưa ra, cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển những cảm xúc lành mạnh về giới tính.
Làm gì khi trẻ bắt đầu tò mò về giới tính?
Trẻ là những con người và do vậy cũng có bản năng tình dục. Điều khó khăn đối với các cha mẹ là kiến thức về nó một cách phù hợp với trẻ, và khó khăn đối với trẻ là khi chúng nghĩ về chuyện cha mẹ chúng có hoạt động tình dục. Ngay cả khi trẻ tò mò về cơ thể của mình cái gì là lành mạnh và cái gì là bình thường cũng có thể làm chúng lúng túng. Vì thế người lớn cần có những giải thích hợp lý và phù hợp với lứa tuổi cũng như sự hiểu hiểt của trẻ ở lứa tuổi đó. Sự lảng tránh hoặc giải thích không hợp lý của người lớn có thể cản trở trẻ tiếp thu những những tri thức giới tính đúng đắn sau này.
Các loại hành vi giới tính của trẻ nhỏ?
Ở trẻ đang tập đi sẽ thường sờ vào cơ thể khi chúng trần chuồng, cũng như trong lúc tắm hoặc khi làm vệ sinh. Ở giai đoạn phát triển này, chúng không e lệ. Những tương tác của cha mẹ sẽ giải thích cho chúng về những hành động nào của trẻ có thể được chấp nhận. Trẻ ở tuổi này không bị rầy la hoặc cảm thấy xấu hổ khi quan tâm đến cơ thể của mình. Việc đứa trẻ quan tâm chú ý đến cơ thể của mình cũng là điều bình thường, hiển nhiên. Một số cha mẹ có thể lựa chọn việc bỏ qua một cách ngẫu nhiên việc tự sờ mó này. Những cha mẹ khác cho rằng đó là vấn đề riêng tư. Các cha mẹ hi vọng con cái sẽ biết hoạt động này là hoạt động riêng tư.
Cha mẹ chỉ nên quan tâm đến vấn đề liên quan đến thủ dâm nếu đứa trẻ cảm thấy lo lắng với điều này và nó làm hạn chế các hoạt động bình thường khác của trẻ. Các nạn nhân của lạm dụng tình dục đôi khi trở nên lo lắng với việc tự khuyến khích.
Có tốt không khi sử dụng tên riêng cho những phần kín?
Với trẻ 3 tuổi, cha mẹ có thể chọn dùng những từ giải phẫu chính xác. Họ có thể nói một cách đơn giản. Những từ như dương vật, âm đạo v.v... nên bắt đầu từ thực tế, không giải thích một cách tùy tiện. Ở Việt Nam, những từ ngữ dân gian để chỉ các bộ phận này vẫn được trẻ em và người lớn đón nhận như ngôn từ chính thức dành cho lứa tuổi nhỏ. Đó là cách đứa trẻ học sử dụng những từ này một cách trực tiếp, không bị lúng túng.
Trên thực tế đây là gì mà nhiều cha mẹ làm nhiều nhất. Nhóm nghiên cứu Gallup Poll cho biết có 67% cha mẹ sử dụng tên thật để chỉ những phần cơ thể của nam và nữ.
Bạn nói gì khi con hỏi trẻ em được sinh ra từ đâu?
Phụ thuộc vào tuổi của đứa trẻ, bạn có thể nói rằng trẻ em lớn lên từ quả trứng trong bụng của mẹ, nhấn mạnh đến dạ dày của bạn, và ra đời từ một nơi đặc biệt được gọi là âm đạo. Không cần phải giải thích hành động làm tình vì trẻ em sẽ không hiểu được khái niệm này.
Tuy nhiên, bạn có nói rằng khi người đàn ông và đàn bà yêu nhau, họ gần gũi với nhau. Nói cho trẻ rằng tinh trùng của người đàn ông gặp trứng của người phụ nữ và rồi đứa bé trong bụng bắt đầu lớn lên. Hầu hết trẻ em dưới 6 tuổi sẽ chấp nhận câu trả lời này. Những cuốn sách phù hợp với lứa tuổi về chủ đề này là rất hữu ích. Trả lời câu hỏi của con bạn theo cách thẳng thắn cởi mở, và bạn có thể thấy đứa trẻ hài lòng với một chút thông tin mà nó có vào thời điểm đó.
Bạn sẽ làm gì khi bạn bắt gặp con bạn đang chơi trò “bác sĩ”. ví dụ như chỉ vào bộ phận kín của trẻ khác?
Những trẻ từ 3 dến 6 tuổi rất thích đóng vai “bác sĩ”. Nhiều cha mẹ phản ứng dữ dội khi họ chứng kiến hoặc nghe thấy những hành vi, câu nói của trẻ. Phản ứng dữ dội là không nên trong trường hợp này. Cha mẹ cũng không nên cảm thấy đây là hành vi xấu hoặc sẽ dẫn đến hành vi không tốt. Thường, sự xuất hiện của cha mẹ đã đủ để làm gián đoạn trò chơi.
Bạn có thể hướng sự chú ý của trẻ đến hoạt động khác không tạo ra sự ồn ào. Cuối cùng, ngồi xuống với con bạn và nói. Giải thích rằng mặc dù mẹ biết con quan tâm đến cơ thể của bạn, nhưng bạn là một bạn gái đang lớn và mọi người ai ai cũng có mong muốn che giấu cơ thể ở nơi công cộng. Đây là cách mà bạn đã tạo ra những giới hạn mà làm cho con bạn cảm thấy tội lỗi.
Đây cũng là lứa tuổi thích hợp cho việc bắt đầu nói về những đụng chạm nào có thể được chấp nhận hoặc không được chấp nhận. Nói với con rằng cơ thể của trẻ là của chính nó và đứa trẻ có quyền bí mật. Không một ai có thể sờ vào nếu con không thích và không muốn. Nói với con bạn rằng nếu bất cứ ai khi nào chạm vào người con theo cách mà cảm thấy xa lạ và tồi, con nên nói người đó dừng lại và kể lại cho bạn nghe. Hãy giải thích rằng bạn muốn biết bất cứ điều gì mà làm cho đứa trẻ cảm tồi tệ hoặc không thoải mái.
Khi nào cha mẹ nên ngồi với trẻ thảo luận về “kiến thức cơ bản về tình dục”?
Thực tế cho thấy, cha mẹ không bao giờ hoặc ít khi thảo luận với con cái về vấn đề này!!! Cha mẹ cần biết đây là kiến thức mà con cái cần phải được giáo dục trước khi chúng trở thành những người trưởng thành thực thụ. Chúng cần được biết về quá trình thụ thai, về văn hóa, về trách nhiệm của một người trưởng thành với hành vi tình dục của mình. Chính điều này khiến chúng có ý thức hơn với hành động của bản thân. Tìm hiểu về giới tính không nên dồn tất cả vào một lần hoặc không có phần nào. Nên coi đó là một quá trình mở rộng, mỗi lần trẻ học một chút và theo thời gian những gì trẻ cần sẽ được biết. Những câu hỏi khi đứa trẻ đưa ra vì sự tò mò một cách tự nhiên của trẻ nên có câu trả lời thỏa mãn và phù hợp với sự phát triển của trẻ.
Nếu con bạn không đặt những câu hỏi về giới tính, thì không có nghĩa là chúng ta bỏ qua chủ đề này. Khi trẻ 5 tuổi, bạn có thể giới thiệu về những cuốn sách tiếp cận với giới tính dựa trên mức độ phát triển phù hợp. Các cha mẹ thường gặp rắc rối để tìm những từ ngữ thích hợp và có rất nhiều cuốn sách hữu ích có thể giúp cho điều này.
Tuổi nào không nên ở trần ở nhà?
Các gia đình thường hình thành những chuẩn mực riêng về việc không mặc quần áo, e lệ, và bí mật (riêng tư). Mặc dù, giá trị của mỗi gia đình là khác nhau, nhưng riêng tư là khái niệm quan trọng mà mọi đứa trẻ cần được học. Cha mẹ nên giải thích những giới hạn thế nào là riêng tư theo cùng một cách mà những nguyên tắc của gia đình khác cũng đã giải thích. Do đó trẻ sẽ không kết hợp sự riêng tư với tội lỗi hoặc bí mật. Nhìn chung, các trẻ sẽ học những giới hạn mà bố mẹ thiết lập cho chúng.
Để mở rộng kiến thức cho con, cha mẹ phải phụ thuộc vào trường học dạy về giáo dục giới tính?
Cha mẹ nên bắt đầu quá trình giáo dục giới tính từ trước khi trẻ bắt đầu đi học. Việc giới thiệu giáo dục giới tính một cách chính thức được tổ chức theo các cấp học, lứop học khác nhau. Một số trường bắt đầu với trẻ học lớp 5 hoặc lớp 6. Một số chủ đề được nhấn mạnh trong lớp học giáo dục giới tính có thể bao gồm giải phẫu người, phương pháp phòng tránh thai, những bệnh lây qua đường tình dục, và mang thai. Các cha mẹ nên thường xuyên đối thoại và trả lời các câu hỏi của con tại nhà. Các trường học nên hướng đến việc dạy các kỹ năng và khoa học hơn là các giá trị. Đây là lĩnh vực mà các cha mẹ có thể và nên chuẩn bị một vài kiến thức để dạy.
Ở tuổi nào các em gái sẽ nói về kinh nguyệt?
Trẻ em gái (và trai) nên có thông tin này khi lên 8 tuổi, một số thông tin có thể được cung cấp ở trường học. Những cuốn sách hướng dẫn là rất hữu ích, nhưng các bà mẹ cũng nên chia sẻ những kinh nghiệm cá nhân của bản thân với con gái, như khi họ thấy kinh nguyệt lần đầu tiên và cảm thấy gì, như thế nào giống như nhiều thứ khác và sau này nó không phải là vấn đề lớn.
Theo: Pam Bushnell, LCSW, and Lee Lucas, LCSW