Điều gì ở trường học khiến trẻ không hạnh phúc?*

09/12/2018

(Tamly) – Học sinh hạnh phúc là một trong nhiều mục tiêu giáo dục. Hiểu được những điều khiến học sinh không vui khi ở trường có thể góp phần xây dựng trường học hạnh phúc. Bài viết tóm lược lại kết quả của một nghiên cứu định tính được thực hiện năm 2018 cho thấy, những điều xuất phát từ mối quan hệ xã hội trong trường học, vấn đề học tập và môi trường nhà trường là những tác nhân khiến học sinh không hạnh phúc.

Những điều thuộc mối quan hệ xã hội trong nhà trường khiến trẻ không hạnh phúc

Bạn bè và thầy cô là hai đối tượng đặc biệt đối với trẻ, không chỉ bởi là những người mà trẻ thường xuyên tiếp xúc mà còn trực tiếp tác động đến tâm lý trẻ thông qua các hoạt động trong nhà trường như học tập, vui chơi…

Những tương tác thể hiện tính thiếu hỗ trợ, thiếu sự chia sẻ từ phía thầy cô và bạn bè là những điều khiến học sinh không vui. Những thái độ tiêu cực của bạn bè như coi thường, khinh bỉ, còn thầy cô giáo thì không tôn trọng và trù dập học sinh cũng những những điều khiến cho đứa trẻ không hạnh phúc.

Bên cạnh những ứng xử trực tiếp với người học, thì một số thể hiện của bạn bè và thầy cô có thể khiến cho một đứa trẻ cảm thấy không hạnh phúc khi ở trường như. Bạn bè thể hiện những phẩm chất không tốt, hành vi thiếu văn hoá như nói bậy, hay thể hiện tình cảm một cách thái quá. Đối với thầy cô, một số đặc điểm tiêu cực liên quan đến tính đạo đực nghề và khả năng hành nghề dạy học cũng khiến người học cảm thấy không hạnh phúc như không có sự tận tâm, thiếu trách nhiệm và hời hợt trong giảng dạy, giảng bài không dể hiểu, nhàm chán và không sáng tạo.

Những vấn đề về học tập khiến học sinh không hạnh phúc

Những vấn đề liên quan đến học tập là điều hay mang lại cho trẻ những trải nghiệm cảm xúc âm tính nhất. Những điều này thường xoay quanh việc trẻ cảm thấy bị áp lực và việc trẻ phải thực hiện các hoạt động học tập mà các em không thích thú.

Những áp lực khiến trẻ cảm thấy kém hạnh phúc liên quan đến áp lực về thành tích, áp lực vì phải thực hiện các bài kiểm tra mà theo trẻ đánh giá là nhiều về số lượng và nội dung kiểm tra thì bị vượt quá sức. Bên cạnh đó trẻ còn bị chịu những áp lực về thành công trong học tập như phải thi đỗ trường điểm cao, phải thi đỗ đại học. Thêm vào đó trẻ còn chịu những sức ép về mặt thời gian như phải học với thời lượng quá nhiều và sức ép về lượng bài học như quá nhiều môn, chương trình học nặng, phải làm bài tập nhiều, lượng kiến thức nhiều…

Việc thực hiện các hoạt động học tập mà các em không thích cũng khiến trẻ không vui khi ở trường như phải học những môn học mà các em không thích, phải học bù, phải học thuộc lòng, việc học toàn nhồi nhét lý thuyết mà không được thực hành.

Môi trường lớp học/ trường học – những điều khiến trẻ không hạnh phúc

Chất lượng môi trường mà con người đang sống hay làm việc ảnh hưởng rất nhiều đến cảm xúc hay sự yêu thích của họ dành cho môi trường mà họ đang sống trong đó. Và đối với người học cũng không ngoại lệ, những điều khiến trẻ cảm thấy không vui liên quan đến môi trường nhà trường đó là sự thiếu kém về chất lượng thể hiện ở mặt cơ sở vật chất và con người.

Về mặt cơ sở vật chất, đó là những thiếu thốn và không tiện nghi để đáp ứng nhu cầu học tập và các sinh hoạt khác của trẻ trong trường. Nhưng đặc biệt là yếu tố vệ sinh trong môi trường sống là điều hay khiến học sinh khó chịu như nhà vệ sinh bẩn hôi, sân trường bẩn, thiếu cây xanh. 

Về mặt con người, những thái độ tiêu cực từ phía nhân viên (trừ giáo viên) trong nhà trường như bác bảo vệ, bác lao công khó tính, không thân thiện, không trung thực cũng là những điều khiến trẻ không vui khi ở trường.

Như vậy, để xây dựng trường học hạnh phúc, cần bắt đầu tạo dựng những kết nối tích cực giữa giáo viên với trẻ, giữa bạn bè với nhau, giảm bớt áp lực trong học tập, và tạo dựng một môi trường học đường thân thiện từ môi trường xanh sạch đẹp cho đến con người tận tình, tận tâm là những điều quan trọng để học sinh giảm bớt trải nghiệm âm tính và luôn thấy hạnh phúc khi ở trường.

TrangDang.

---------------------------

Lưu ý: Để biết thêm chi tiết về kết quả nghiên cứu, xin hãy xem thêm trong bài viết dưới đây

*Đặng Thị Thu Trang, Nguyễn Minh Trang, Đinh Ngọc Bình (2018). Các tác nhân trường học gây cảm xúc âm tính cho người học. Hội thảo khoa học Quốc tế Tâm lý Học đường lần thứ 6 “Vai trò của tâm lý học trường học trong việc đảm bảo sức khoẻ tâm lý cho học sinh và gia đình”. NXB Đại học Sư phạm. 462-469.