(Tamly) Trong các gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ ven biển miền Trung nước ta, người phụ nữ - người vợ có vai trò rất quan trọng trong mọi mặt đời sống gia đình. 100% những người đàn ông được hỏi hài lòng với vợ ở mức 10/10.
Vai trò và vị trí của người vợ trong gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ
Nói đến các gia đình làm nghề ngư, đặc biệt, nghề đánh bắt xa bờ, thông thường, người ta nghĩ đến vai trò trụ cột của người đàn ông – người chồng. Bởi vì, chỉ có đàn ông có thể thực hiện công việc đánh bắt xa bờ để có thu nhập, đảm bảo đời sống kinh tế gia đình. Đó là một thực tế không thể phủ nhận. Tuy nhiên, khi đi sâu tìm hiểu đời sống gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ ở ven biển miền Trung, trong khuôn khổ thực hiện đề tài cấp Bộ: “Thái độ đối với hoạt động đánh bắt xa bờ của cư dân ven biển miền Trung” (đề tài được Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tài trợ), chúng tôi phát hiện ra rằng người phụ nữ - người vợ - có vai trò hết sức quan trọng (ở một góc độ nào đó, vai trò của họ quan trọng hơn vai trò người chồng).
Theo phong tục tập quán của ngư dân ven biển miền Trung, người phụ nữ là đối tượng kiêng kỵ của người đi biển. Trước khi người đàn ông lên thuyền đi biển, họ không được đi thăm phụ nữ mới sinh (chưa đầy 1 tháng); khi mới ra ngõ, họ không muốn người gặp đầu tiên là phụ nữ, nhất là phụ nữ có chửa; người lạ và phụ nữ nói chung không được lên thuyền vì sợ ghe thuyền gặp xui (http://nld.com.vn, baoquocte.vn). Nếu chỉ nhìn vào tập quán đó, rất có thể nhiều người có suy nghĩ rằng, người phụ nữ trong cộng đồng ngư dân bị coi thường, họ không có vai trò gì trong gia đình và trong cộng đồng dân cư. Trái lại, khi đi sâu tìm hiểu đời sống của các gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ, chúng tôi thấy, người vợ trong gia đình có vai trò hết sức quan trọng. Trước hết, trong lĩnh vực kinh tế. Đúng, trong gia đình chỉ có những người đàn ông mới đi biển. Nhưng việc đi biển của họ không thể thiếu vai trò của người phụ nữ. Người phụ nữ phải lo tất cả mọi công việc trước, sau và trong từng chuyến đi biển. Nói cụ thể hơn, trước khi người đàn ông đi biển, người vợ phải chuẩn bị lương thực, thực phẩm và mọi thứ cần thiết khác cho những người làm việc trên tàu trong thời gian đi biển. Bên cạnh đó, họ cũng không thể không thực hiện các thủ tục, nghi lễ tâm linh cho mỗi chuyến đi. Trong thời gian người đàn ông đi biển, người vợ ở nhà thường xuyên dõi theo hoạt động trên biển của chồng. Họ nghe dự báo thời tiết, thông báo cho chồng và trao đổi, bàn bạc các phương án đối phó; nhận điện thoại từ chồng, nếu tàu ở ngoài biển cần gì có thể gửi qua các tàu bạn thì họ tìm mọi cách liên lạc với các tàu bạn để có thể gửi đồ đi. Một nhiệm vụ hết sức quan trọng của họ là thực hiện tiêu thụ sản phẩm sau khi người chồng đi biển về sao cho kịp thời, được giá. Hiệu quả của việc thực hiện nhiệm vụ này có đóng góp rất lớn vào thu nhập của gia đình. Bên cạnh đó, trong các lĩnh vực đời sống gia đình khác, trong khi người chồng đi biển, người phụ nữ phải thay họ gánh vác trên cả hai vai. Trong giáo dục con ở các gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ, người phụ nữ đóng vai trò chính vì người chồng thường xuyên đi biển, vắng nhà. Trong lĩnh vực đời sống tình cảm, quan hệ với hai bên nội ngoại, chăm sóc bố mẹ già, yếu, người phụ nữ cũng là người thường xuyên thực hiện công việc này. Trong quan hệ với hàng xóm, láng giềng, người phụ nữ là người đại diện cho gia đình tham gia các công việc cần thiết.
Nhiều người đàn ông trong số những người trả lời câu hỏi của chúng tôi tâm sự chân thành rằng, người vợ rất quan trọng đối với gia đình và bản thân họ. Lý do thứ nhất, chỉ khi có người vợ đáng tin cậy, thì họ mới có thể yên tâm giao phó toàn bộ gia đình và các công việc khác trong thời gian họ đi biển, tập trung sức lực vào thực hiện công việc đánh bắt hải sản đầy khó khăn, nguy hiểm trên biển. Lý do thứ hai, trong hoàn cảnh “được mùa, mất giá; được giá, mất mùa” của tình trạng đánh bắt – tiêu thụ hải sản hiện nay, thì việc tiêu thụ sản phẩm đánh bắt được với giá hợp lý nhất có ý nghĩa kinh tế rất lớn. Trong khi đó, công việc này chủ yếu do người phụ nữ thực hiện. Một chỉ số thể hiện rất rõ vai trò quan trọng của người phụ nữ, người vợ trong gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ ở những địa phương được nghiên cứu là 100% những người chồng được hỏi hài lòng với vợ ở mức điểm 10/10.
Tóm lại, người phụ nữ trong các gia đình ngư dân đánh bắt xa bờ có vai trò rất quan trọng trong nhiều lĩnh vực đời sống gia đình, kể cả lĩnh vực kinh tế. Họ được người chồng hài lòng tuyệt đối
Tài liệu tham khảo
1. baoquocte.vn/tin-nguong-cua-nguoi-di-bien-9449.html, Lan Hương (tổng hợp), Tín ngưỡng của người đi biển
2. http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/dan-ba-di-bien-2014071221364762.htm, An Nguyên, Đàn bà đi biển.
Nguyễn Thị Hoa