ĐÁNH GIÁ ĐỘ TIN CẬY CỦA THANG ĐO (tiếp theo và hết)

13/09/2018

(Tamly) - Phần tiếp theo trình bày hai cách tính độ tin cậy của thang đo

 

c)    Độ tin cậy test - retest

Đây là độ tin cậy được tính toán bằng cách so sánh kết quả của điểm thang đo trên cùng một đối tượng đo trong hai lần khác nhau về thời gian. Tương quan điểm số của hai lần đo này chính là độ tin cậy test - retest của thang đo. Trong 1 cách làm khác, nhà nghiên cứu có thể tính sự khác biệt về điểm số giữa hai lần đo, sau đó tính toán độ tin cậy test - retest theo một công thức nhất định dựa trên sự khác biệt này.

Để xác định độ tin cậy test - retest, thì nhóm đối tượng sẽ thực hiện test trong hai lần cách nhau một khoảng thời gian nhất định. Khoảng thời gian này không quá ngắn để loại bớt ảnh hưởng của trí nhớ, của kinh nghiệm đến kết quả làm test, nhưng không được quá dài để kết quả test không chịu ảnh hưởng nhiều bởi tác động của hoàn cảnh bên ngoài tới đối tượng làm test, hoặc ảnh hưởng của thời gian tới đặc tính được đo. Tuy nhiên, đối với một số test đo lường đặc tính ổn định của con người như tính cách, xu hướng nhân cách, trí tuệ … thì khoảng thời gian nên dài hơn. Trong nhiều nghiên cứu thử nghiệm test mới, số lần đo lại test có thể không phải là 1 lần mà 2, 3 hoặc 5 lần với những khoảng thời gian cách lần đo đầu là 1 tuần, 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 1 năm tương ứng với khoảng ổn định của đặc điểm được đo trên thực tế  đời sống con người.

Thang đo được sử dụng trong test là thang khoảng hoặc thang tỷ lệ.

d)    Độ tin cậy phân đôi

Đây là độ tin cậy được tính toán bằng cách so sánh kết quả của hai nửa test. Hệ số tương quan của kết quả thực hiện trên hai nửa test được gọi là độ tin cậy phân đôi. Về mặt lý thuyết, một test có độ tin cậy cao thì các item của test đều có quan hệ chặt chẽ với nhau, vì thế việc phân đôi số item của test phải tạo nên hai phiên bản tương đương nhau, và chúng phải có tương quan với nhau.

Để tính toán độ tin cậy phân đôi, nhóm đối tượng thực hiện test chỉ một lần. Sau đó tính toán kết quả của một nửa số item của test một cách riêng biệt, các item này được phân đôi một cách ngẫu nhiên (ví dụ, số item chẵn và lẻ) và tính hệ số tương quan giữa hai kết quả này.

Vì phải chia làm hai, nên số lượng item của test này không được nhỏ, sẽ ảnh hưởng đến kết quả của hệ số tương quan (hay là độ tin cậy phân đôi). Hệ số tin cậy phân đôi sẽ nhỏ hơn độ tin cậy thực sự của test.

Một điểm cần chú ý nữa là vì test được phân đôi một cách ngẫu nhiên nên đòi hỏi các item trong test phải tương đương nhau. Nếu như test có các item không tương đương nhau mà có sự phân biệt (về độ khó chẳng hạn) thì không nên sử dụng phương pháp này.

Phương pháp này thích hợp với thang đo định danh có 2 lựa chọn dạng: “Đúng – sai” hoặc “Có – không”.

Phan Mai Hương