Rất nhiều phụ huynh đã đặt vấn đề làm cách nào để con vào lớp 1 học tập thu được kết quả và tâm lý không bị căng thẳng, dưới đây là kinh nghiệm của riêng tôi đã áp dụng thành công cho con khi đi học lớp 1.
Mỗi người sẽ có những cách thức chuẩn bị cho con vào lớp 1 khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm tâm sinh lý riêng của từng bé và tuỳ thuộc vào hoàn cảnh của từng gia đình. Với riêng tôi trước khi cho con vào lớp 1, tôi đã chuẩn bị như sau:
1. Chuẩn bị tâm thế cho con vào lớp 1
Tôi chuẩn bị cho con một tâm thế sẵn sàng rằng con vào lớp 1 sẽ bước vào một môi trường mới, ở đó có cô giáo không giống lắm với cô giáo ở mẫu giáo, vì ở mẫu giáo, mỗi cô chỉ trông tối đa có 20 bạn, trong khi cô giáo lớp 1 của con sẽ phải trông 40 bạn, thậm chí còn nhiều hơn, nên cô sẽ không thể quan tâm tới con nhiều như cô giáo mẫu giáo, cô sẽ không có nhiều thời gian để buộc tóc hộ con, hoặc những lúc con đi vệ sinh, cô cũng không thể giúp con như các cô mẫu giáo, vì cô còn bận dạy các bạn học, những lúc con có bị bạn bắt nạt, cô có thể không nghe được lời mách của con v.v... do đó, con phải cố gắng tự mình làm mọi việc, nếu không thể tự làm được, lúc đó con hãy nhờ đến cô.
Trước khi con chính thức bước vào năm học lớp 1, thỉnh thoảng tôi cho con ghé qua ngôi trường mà cháu sẽ vào học. Có thể chỉ đứng bên ngoài hàng rào nhìn vào xem các anh chị chơi, cũng có thể cho con vào chơi cầu trượt, chơi xích đu cùng các anh chị cuối mỗi buổi học... Việc cho con đến trường chơi để tránh cho cháu khỏi bỡ ngỡ với môi trường học tập mới.
2. Chuẩn bị cho con làm quen với chữ
Việc cho trẻ làm quen với chữ đã được các cô giáo dạy lớp mẫu giáo lớn kèm, nhưng quả thực là so với những gì các cô giáo lớp 1 dạy và các cô mẫu giáo dạy có những khoảng cách, nhất là phần luyện viết, thêm vào đó việc phát âm của các ông bố bà mẹ đôi khi không giống với giáo viên. Ví dụ: a, b, c, đọc là a, bờ, cờ, nhưng nhiều phụ huynh lại đọc là a, bê, xê. Vậy để con đọc chuẩn cũng xin trình bày với các vị phụ huynh cách đọc hiện nay của trẻ lớp 1 để chúng ta dạy con chuẩn hơn:
a (a), ă (á), â (â), b (bờ), c (cờ), d (dờ), đ (đờ), e (e), ê (ê), g (gờ), h (hờ), i (i), k (ca), l (lờ), m (mờ), n (nờ), o (o), ô (ô), ơ (ơ), p (pờ), q (cu), r (rờ), s (sờ), t (tờ), u (u), ư (ư), v (vờ), x (xờ), y (y).
Cách đọc chuẩn sẽ giúp cho trẻ tự tin hơn khi tiếp xúc với các chữ cái.
Có một số phụ huynh hiện nay ép con học chữ quá nhiều. Như hàng xóm nhà tôi có cháu bé đang chuẩn bị vào lớp 1 tối nào mẹ cũng bắt ngồi học bảng chữ cái rồi tập viết. Việc bắt con học nhiều chưa chắc đã hiệu quả vì học nhiều quá đôi khi trẻ sẽ bị "lú" tức là trẻ học trước quên sau, không tiếp thu được vào đầu. Còn viết nhiều thì sẽ dễ đến chóng chán và càng viết thì chữ càng xấu. Do vậy, trước khi con vào lớp 1, ngoài bài vở ở lớp các cô yêu cầu, tôi không bắt con phải tập viết ở nhà, có chăng là do sự hứng khởi của con, con thích viết thì sẽ tự lấy ra tập tô tập viết, và lúc đó mẹ sẽ là người định hướng cho con từ cách cầm bút như thế nào, tư thế ngồi thẳng lưng ra làm sao, cách nhấn bút không được mạnh tay dễ dấn đến chóng mỏi tay và nét chữ sẽ to v.v... Có nghĩa là mẹ chỉ hỗ trợ về cách thức để học thôi chứ không phải là người để "nhồi nhét" kiến thức cho con. Nên biến việc học chữ và việc tập viết thành trò chơi như dán những chữ cái xung quanh nhà rồi thi chạy xem ai chạy nhanh nhất đến chữ cái, hoặc thi tập tô chữ xem ai tô sạch, nhanh và đẹp (lưu ý mỗi lần thi chỉ khoảng 2 đến 3 dòng, không nên quá nhiều dòng làm cho trẻ chán). Cố gắng lồng ghép việc học của con thành trò chơi cho trẻ thoải mái và không cảm thấy quá nặng nề vì phải học.
Với con gái tôi trước khi cháu chính thức vào lớp 1 khoảng 1 tháng, tôi có đến trường hỏi thăm tình hình học tập và sinh hoạt của học sinh ở trường và tìm cho cháu 1 cô giáo dạy khối 1 chuẩn nhất theo đánh giá của giáo viên trong trường rồi nhờ cô giáo kèm hộ cháu khoảng 20 buổi, mỗi buổi 2 tiếng (giữa giờ có giải lao) để cháu làm quen với chữ cái và chữ số theo đúng chuẩn của lớp 1. Chỉ với 20 buổi thế thôi nhưng cháu rất tự tin khi vào học lớp 1 và thành tích học tập rất tốt. Việc làm này xét về mặt khoa học là không cần thiết vì trẻ mà biết trước chữ và số thì đến khi vào lớp 1 dễ làm cho trẻ chán. Nhưng căn cứ vào tình hình thực tế hiện nay ở thành phố khi mà đa số trẻ biết đọc biết viết trước khi đi học thì lại cần thiết. Nếu không biết trước trẻ sẽ rất khó khăn khi theo kịp bạn và cô giáo sẽ mất nhiều thời gian hơn vì phải quan tâm tới trẻ.
3. Chuẩn bị góc học tập cho trẻ
Mua cho con 1 bộ bàn ghế phù hợp với chiều cao của trẻ, dù nhà có chật cũng cố gắng thu xếp cho con một góc học tập, ở đó bé có thể trang trí những hình vẽ mình thích, treo những con thú bông nhỏ xinh v.v... Có nghĩa là bố trí để bé có "thế giới riêng" của mình. Mỗi khi con ngồi vào bàn học bố mẹ không nên để trẻ bị xao nhãng sang việc khác như nói chuyện quá to hoặc mở tivi ầm ĩ, sai con làm việc vặt... Bằng cách nào đó bố mẹ giúp cho trẻ cảm nhận được rằng họ đang rất quan tâm tới việc học tập của con. Nếu có thể một bảng chữ cái hoặc số được treo trang trọng trên góc học tập cũng là hình thức để con học chữ và số tốt hơn. (Tất nhiên là phải được sự đồng ý của trẻ).
Tóm lại, không cần thiết phải luyện chữ và số cho con trong cả năm học mẫu giáo lớn, việc làm đó vừa mất thời gian, vừa gây áp lực cho trẻ vì những kiến thức con học ở lớp mẫu giáo là đủ. Chỉ cần thực sự quan tâm tới việc luyện chữ và số trước khi con vào lớp 1 khoảng 1 tháng - đối với học sinh thành phố. Còn đối với học sinh nông thôn thì việc này có lẽ không cần thiết khi mặt bằng chung của trẻ là như nhau. Bên cạnh đó, hãy chuẩn bị thật tốt tâm thế cho con để con sẵn sàng vào lớp 1.
NH.